Mogłoby się wydawać, że zwolnienie pracownika to standardowa procedura, która zwłaszcza w dużych firmach jest często praktykowana. Kodeks pracy jest jednak bardzo precyzyjny, dlatego zanim pracownik otrzyma wypowiedzenie, warto być na bieżąco z przepisami.
Prawo chroni prawa pracownika, aby przeciwdziałać próbom nadużyć ze strony pracodawcy, np. w przypadku nieuczciwego zwolnienia. Druga strona chroniona jest np. okresem wypowiedzenia, który pozwala zrekrutować nową osobę. Co mówi prawo na temat zwolnień?
W jaki sposób można zwolnić pracownika?
W przypadku zatrudnia w oparciu o umowę o pracę zwolnienie pracownika może przebiegać w trzech określonych przez prawo pracy trybach. Zalicza się do nich:
• Rozwiązanie umowy w oparciu o obustronne porozumienie, które c
• zęsto jest korzystne, jeśli obie strony dążą do zaprzestania stosunku pracy.
• Rozwiązanie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Jest on różny w zależności od stażu pracy pracownika. Jeśli ten był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, okres wypowiedzenia to
• 2 tygodnie. W przypadku stażu pracy powyżej 6 miesięcy okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, natomiast jeśli pracownik był zatrudniony dłużej niż 3 lata, okres wypowiedzenia to 3 miesiące.
• Rozwiązanie umowy bez okresu wypowiedzenia może mieć miejsce w trz
• ech przypadkach. Kiedy pracownik narusza podstawowe obowiązki pracownicze; jeśli pracownik popełni przestępstwo, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie oraz kiedy pracownik straci uprawnienia niezbędne do wykonywania pracy (np. utrata prawa jazdy przez zaw
• odowego kierowcę).
Przyczyna zwolnienia z pracy
Jeżeli pracodawca wypowiada jednostronnie umowę o pracę, w treści oświadczenia powinna znaleźć się informacja o przyczynie zwolnienia. Zapis ten jest o tyle istotny, że w przypadku sporu o zwolnienie sąd będzie rozpatrywał powód wypowiedzenia umowy o pracę. Przyczyna podana przez pracodawcę musi spełniać określone warunki:
• Powinna być prawdziwa – w przypadku sporu pracodawca musi udowodnić, że powód faktycznie miał miejsce.
• Musi być konkretna – dokładne sprecy
• zowanie wyjaśnia przyczynę zwolnienia oraz nie pozostawia pola na interpretację w sytuacji spornej.
• Ma być zrozumiała – w uzasadnieniu najlepiej użyć zrozumiałego dla wszystkich języka, unikając również branżowych określeń.
Pisząc uzasadnienie, nie warto wymieniać wszystkich możliwych przyczyn, ponieważ najlepiej ograniczyć się do najistotniejszych aspektów.
Pracownicy chronieni prawem
Istnieje grupa pracowników, których prawo chroni przed zwolnieniem. Dotyczy to określonych życiowych sytuacji, gdzie prawo jednoznacznie opowiada się po stronie pracownika. Zalicza się do nich:
• kobiety w ciąży,
• pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim,
• osoby korzystające z urlopu wychowawczego lub pracowników, którzy pracują w okrojonym wymiarze czasowym w ramach pr
• awa do urlopu wychowawczego,
• pracowników, którzy są w tzw. wieku przedemerytalnym, to znaczy brakuje im maksymalnie 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,
• pracow
• ników nieobecnych w pracy z usprawiedliwionego powodu, np. urlopu lub zwolnienia lekarskiego.
Prawa pracownika a zwolnienie
Jednym z podstawowych praw pracowników, którzy uznali, że zostali niesłusznie zwolnieni, jest dochodzenie swoich racji w sądzie pracy. Jeśli argumenty pracownika są zasadne, efektem procesu może być przywrócenie do pracy lub przyznanie odszkodowania (jego wysokość może równać się wynagrodzeniu pracownika za okres od dwóch tygodni do trzech miesięcy, nie mniej jednak od wynagrodzenia za obowiązujący pracownika okres wypowiedzenia).
Sąd będzie uwzględniał racje pracownika, ale też wspomniane wcześniej uzasadnienie pracodawcy. Często zwolnienia wiążą się z pogarszającą się sytuacją finansową firmy, co również będzie rozpatrzone przez stosowny organ. Pracodawca będzie musiał uargumentować wprowadzone w przedsiębiorstwie cięcia budżetowe czy likwidację części firmy.
Artykuł powstał po konsultacji: https://adwokat-wroclaw.biz.pl.