Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego liczba rozwodów w Polsce utrzymuje się w ostatnich latach na średnim poziomie około 65 tysięcy rocznie (rok 2020 jest wyjątkiem ze względu na pandemię koronawirusa), a na 3 zawarte związki małżeńskie przypada przeciętnie 1 rozwód. Aby jednak mogło do niego dojść, niezbędne jest złożenie do sądu pozwu rozwodowego – dopiero na podstawie prawidłowo sporządzonego pozwu sąd zdecyduje, czy dane małżeństwo zostanie rozwiązane w świetle prawa.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje na temat rozwodów – ze szczególnym uwzględnieniem tego, jak się pisze pozew o rozwód, z jakimi kosztami należy się liczyć i w jakich sytuacjach rozwód nie zostanie orzeczony.
Rodzaje rozwodów
Jak mówi nam Łukasz Głębocki, prawnik zajmujący się sprawami rozwodowymi w Kancelarii Adwokackiej w Pruszkowie, w polskim porządku prawnym można starać się o uzyskanie rozwodu bez orzekania o winie lub z orzekaniem o winie. Ten drugi typ spraw rozwodowych jest znacznie częstszy na wokandzie m.in. dlatego, że pozwala małżonkowi niewinnemu starać się o alimenty od byłego współmałżonka.
Trzeba jednak pamiętać, że procesy rozwodowe z orzekaniem o winie trwają z reguły znacznie dłużej niż te, w których sąd nie musi ustalać, która ze stron jest winna rozpadowi pożycia małżeńskiego.
Jak napisać wniosek rozwodowy?
Prawidłowo przygotowany pozew o rozwód musi mieć formę pisemną i spełniać szereg określonych ustawowo wymogów formalnych, dlatego mało kto decyduje się na samodzielne sporządzanie tego dokumentu. Dobry prawnik od rozwodów będzie w stanie pomóc nie tylko w trakcie rozpraw na sali sądowej, ale także w przygotowaniu wszystkich wymaganych dokumentów, dlatego zwrócenie się o pomoc prawną jest w przypadku chęci wystąpienia o rozwód wskazane na jak najwcześniejszym etapie.
1. Określ właściwy sąd i strony
Pozew rozwodowy co do zasady należy złożyć w sądzie okręgowym właściwym ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania rozwodzących się małżonków, o ile choć jedno z nich nadal tam mieszka. Jeśli każde z małżonków mieszka pod innym adresem i w innych mieszkaniach, niż to, które zamieszkiwali wspólnie, pozew kieruje się do sądu właściwego ze względu na bieżące miejsce zamieszkania pozwanego małżonka.
Jeżeli natomiast żadne z małżonków nie zamieszkuje w dawnym wspólnym mieszkaniu i nie istnieje możliwość ustalenia, gdzie zamieszkuje strona pozwana, pozew rozwodowy należy złożyć w sądzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania powoda/powódki.
Konieczne jest podanie w pozwie daty złożenia, danych powoda/powódki oraz strony pozwanej, tzn. imienia i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru PESEL.
2. Wskaż swoje żądania
Oprócz określenia tytułu pozwu (z orzekaniem lub bez orzekania o winie), niezbędne jest wskazanie żądań przez stronę powodową. Z reguły wskazuje się winnego rozkładu małżeństwa, ale powód może tez złożyć wniosek o rezygnację z przeprowadzania postępowania mediacyjnego czy o pominięcie orzekania co do warunków korzystania ze wspólnej nieruchomości.
W przypadku chęci powołania świadków, strona powodowa musi zwrócić się w pozwie z żądaniem ich przesłuchania na wskazaną przez powoda/powódkę okoliczność. Świadkowie muszą zostać wskazani przez podanie ich dokładnych imion, nazwisk i adresów zamieszkania.
3. Uzasadnij pozew
Uzasadniając pozew o rozwód strona powodowa musi wskazać przyczyny, które doprowadziły w opinii powoda/powódki do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. To w tej części pozwu należy zawrzeć wniosek o alimenty oraz przytoczyć dowody (dokumenty, zeznania świadków) potwierdzające to, że rozpad związku małżeńskiego strony powodowej jest faktycznie trwały i zupełny.
4. Dołącz niezbędne załączniki
Pozew o rozwód musi być uzupełniony o wszelkie wymagane załączniki, którymi są przede wszystkim:
- odpis aktu małżeństwa,
- w przypadku niepełnoletnich dzieci dla każdego z nich należy dołączyć do pozwu skrócony odpis aktu urodzenia,
- potwierdzenie uiszczenia wymaganej opłaty sądowej.
5. Złóż pozew i wnieś wymagane opłaty
Zgodnie z obowiązującymi przepisami pozew musi być złożony w 2 egzemplarzach, wymagane jest również własnoręczne podpisanie go przez powoda/powódkę lub prawnego reprezentanta strony powodowej. Zamiast składać pozew osobiście można go również wysłać pocztą. W każdym przypadku niezbędne jest wniesienie stałej opłaty sądowej za pozew o rozwód, wynoszącej 600 zł.
Odpowiedź na pozew
Zgodnie z obowiązującymi przepisami sąd, po przyjęciu sprawy rozwodowej do rozpoznania, ma obowiązek doręczyć stronie pozwanej odpis pozwu. Do tego odpisu dołączane jest pismo, w którym sąd zobowiązuje pozwanego/pozwaną do wniesienia odpowiedzi na pozew w ustawowym terminie 14 dni kalendarzowych od daty otrzymania pisma.
Odpowiedź na pozew pozwala stronie pozwanej ustosunkować się na piśmie do poszczególnych twierdzeń i zarzutów powoda/powódki, przy czym należy pamiętać, że powinna ona spełniać wszelkie wymogi stawiane pismom procesowym.
Ile kosztuje sprawa rozwodowa?
Sumaryczne koszty sprawy rozwodowej są uzależnione od wielu czynników i mogą być bardzo wysokie. Poza stałą opłatą za złożenie pozwu rozwodowego (600 zł) należy jeszcze uwzględnić następujące opłaty:
- za dokonanie podziału majątku przez sąd – 1000 zł jeśli strony nie są zgodne, 300 zł gdy strony się zgadzają co do projektu podziału;
- opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł (jeśli stronę będzie reprezentował adwokat);
- wynagrodzenie adwokata – każdorazowo ustalane indywidualnie i zależne m.in. od renomy danej kancelarii czy adwokata (może się okazać, że powód/powódka chcący uzyskać rozwód w Warszawie, zapłaci mniej, niż w miejscowościach, gdzie konkurencja jest mniejsza);
- koszty przegranego procesu – ponoszone przez stronę przegrywającą w całości;
- koszty opinii biegłych i przeprowadzenia poszczególnych dowodów – jeśli istnieje taka konieczność (np. w przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości);
- koszty pozyskania potrzebnych zaświadczeń i dokumentów z banków i urzędów;
- opłata stosunkowa od zasądzonego roszczenia w przypadku zasądzenia przez sąd alimentów na rzecz rozwiedzionego małżonka – ponoszona przez stronę przegrywającą.
Kiedy sąd nie udzieli rozwodu?
Pomimo spełnienia przesłanek pozwalających sądowi orzec rozwód, nie zostanie on orzeczony, jeżeli w jego wyniku miałoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci małżonków, rozwód stałby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego lub nastąpiłby wskutek złożenia pozwu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia przy jednoczesnym sprzeciwie drugiego z małżonków.