Zielone charakterystyczne naklejki z tymi trzema literami można często znaleźć w zakładzie pracy czy w każdej zarówno osobowej, jak i towarowej windzie. Wiele osób widząc skrót “UDT” zastanawia się, skąd pochodzi i co oznacza. Na te (i inne) pytania postaramy się udzielić odpowiedzi w poniższym artykule!
Czym jest UDT?
UDT to skrót od nazwy powstałego w 1950 roku – Urzędu Dozoru Technicznego. Jest to instytucja państwowa, powołaną w celu kontrolowania oraz zapewnienia bezpieczeństwa instalacji i urządzeń technicznych, które jej podlegają. Siedziba Urzędu Dozoru Technicznego mieści się w Warszawie, jednak na terenie całej Polski znajduje się aż 29 stacjonarnych oddziałów terenowych UDT. Zakres działań oraz uprawnienia UDT są rozległe, określa je wiele ustaw, w tym m.in. rozporządzenie Rady Ministrów z 7.12.2012 dotyczące rodzajów urządzeń technicznych, które podlegają pod dozór techniczny.
Ciekawostkę stanowi fakt, iż za pierwowzór Urzędu Dozoru Technicznego posłużyło powstałe na ziemiach polskich w 1911 roku – Warszawskie Stowarzyszenie Dla Dozoru Nad Kotłami Parowymi.
Jakie są uprawnienia UDT?
Jak już zaznaczono na wstępie, uprawnienia UDT są dość szerokie. Do głównych zadań Urzędu Dozoru Technicznego należy m.in:
– nadzorowanie oraz stała kontrola przestrzegania przepisów dot. dozoru technicznego;
– nadzorowanie poprawnego funkcjonowania określonych przez ustawy urządzeń technicznych; ocena ich stanu faktycznego, usterek czy ewentualnych stwarzanych zagrożeń;
– szkolenie oraz egzaminowanie pracowników mających na co dzień styczność z zagadnieniami związanymi z dozorem technicznym (np. operatorów wózków widłowych), w tym także tworzenie programów szkoleniowych;
– wydawanie certyfikatów i zaświadczeń potwierdzających znajomość zasad dozoru technicznego (i podobnych) oraz zdatność urządzeń do pracy.
Jest to zaledwie część głównych uprawnień UDT, gdyż pracownicy tej instytucji na co dzień mają za zadanie wykonywanie wielu różnorodnych czynności związanych z dozorem technicznym – od przygotowywania programów szkoleń dla pracowników fizycznych po czynną kontrolę i sprawdzanie stanu urządzeń, takich jak np. wózki widłowe.
Jakie urządzenia podlegają dozorowi technicznemu?
Tak, jak długa jest liczba uprawnień UDT, tak samo obszernie prezentuje się lista urządzeń, które podlegają dozorowi technicznemu. Można skategoryzować je jako:
- urządzenia ciśnieniowe (np. kotły parowe, kotły wodne, rurociągi przesyłowe i technologiczne, instalacje zbiornikowe oraz instalacje urządzeń kotłowni wodnej),
- bezciśnieniowe i niskociśnieniowe zbiorniki przeznaczone do przechowywania materiałów niebezpiecznych (trujących i żrących)
- bezciśnieniowe i niskociśnieniowe zbiorniki przeznaczone do przechowywania ciekłych łatwopalnych materiałów,
- urządzenia transportu bliskiego (np. żurawie, dźwigi towarowe, suwnice, wciągniki, wciągarki, wózki jezdniowe podnośnikowe, schody ruchome, chodniki ruchome, dźwigi osobowe – windy osobowe)
- dźwigniki,
- kabinowe i krzesełkowe przenośniki.
Jak zdobyć uprawnienia UDT?
Do zadań Urzędu Dozoru Technicznego nie należy wyłącznie kontrolowanie urządzeń i sprzętów, ale także przygotowanie szkoleń oraz sprawdzanie wiedzy (przeprowadzanie egzaminów) osób ubiegających się o uzyskanie certyfikatów związanych w jakiś sposób z dozorem technicznym. Tego typu kwalifikacje są również określane potocznie jako “uprawnienia UDT”.
Komisje wyznaczone przez Urząd Dozoru Technicznego sprawdzają kompetencję oraz wiedzę teoretyczną i praktyczną osób, które w przyszłości zajmować się będą m.in:
– nadzorem spawalniczym;
– napełnianiem zbiorników ciśnieniowych;
– obsługą i konserwacją urządzeń transportu bliskiego;
– ochroną katodową;
– połączeniami kołnierzowymi;
– a także pracą w charakterze sygnalisty-hakowego.
Uprawnienia UDT dla wszystkich tych stanowisk można zdobyć przystępując do kursów a następnie egzaminów przed Komisją UDT.
Czy uprawnienia UDT są akceptowane w Unii Europejskiej?
Zdobyte, poprzez pozytywne zaliczenie stosownego egzaminu, uprawnienia UDT są akceptowane i honorowane na terenie całego kraju. Pomimo iż, teoretycznie, tego typu certyfikaty nie obowiązują na terenie Unii Europejskiej (UDT jest instytucją państwową a nie międzynarodową), to dzięki renomie instytucji, zwykle posiadanie certyfikatów (oraz zaświadczeń w j. angielskim lub niemieckim) jest wystarczające do zdobycia legalnej pracy na terenie całej Unii.
Czym grozi nieprzestrzeganie norm i zasad UDT?
Jako, że Urząd Dozoru Technicznego zajmuje się kontrolą stanu technicznego urządzeń ma prawo (a wręcz obowiązek) karać osoby niestosujące się do ogólnie przyjętych zasad i przepisów. W przypadku łamania przepisów dotyczących dozoru technicznego, uprawnienia UDT pozwalają na ukaranie zakładu pracy/pracownika grzywną lub nawet skierowanie sprawy do prokuratury.
Co podlega karze?
– wykonywanie pracy przez osoby nieposiadające stosownych kwalifikacji (np. obsługa wózków widłowych oraz wymiana butli LPG przez osoby, które nie zdobyły uprawnień UDT operatora wózka widłowego);
– eksploatacja urządzenia technicznego, które nie zostało dopuszczone do pracy przez Urząd Dozoru Technicznego lub eksploatacja urządzenia wbrew uzyskaniu negatywnej opinii podczas kontroli UDT;
– utrudnianie wykonywania czynności związanych z nadzorem technicznym;
– niezawiadomienie/zatajenie informacji o znacznym uszkodzeniu urządzenia podlegającego dozorowi technicznemu;
– niezawiadomienie/zatajenie informacji o wypadku, do którego doszło w trakcie eksploatacji urządzenia podlegającego pod nadzór UDT;
– znaczne przekroczenie terminu wykonania przeglądów, niezbędnych, aby określić zdatność urządzeń do dalszej bezpiecznej pracy.
Wysokość kary grzywny jest rozpatrywana indywidualnie w każdym przypadku łamania czy nierespektowania zaleceń i przepisów UDT.
Podsumowanie – uprawnienia UDT
Uprawnienia UDT obejmują wiele dziedzin związanych z szeroko rozumianym dozorem technicznym. Jednocześnie, z uwagi iż jest to instytucja państwowa zajmująca się kontrolą, ma ona także obowiązek wystawiania stosownych kar za nieprzestrzeganie zasad dozoru technicznego.
Systematyczne przeglądy urządzeń, odbywanie szkoleń i zdobywanie uprawnień UDT niezbędnych w pracy stanowią podstawę sukcesu dobrze prosperującego i bezpiecznego biznesu.