Astma to przewlekła choroba dróg oddechowych, której charakterystyczną cechą są napady duszności wydechowej. Jak na razie nie wymyślono na nią w pełni skutecznego lekarstwa, jednak przestrzegając pewnych zasad można zapobiec atakom i poprawić swój komfort życia. Niektórym astmatykom pomagają oczyszczacze powietrza, które usuwają zanieczyszczenia przyczyniające się do wystąpienia nieprzyjemnych i niebezpiecznych dolegliwości.

Przyczyny napadów duszności u astmatyka i alergika

Na liście czynników wywołujących duszności u alergików i astmatyków znajduje się kontakt z alergenami wziewnymi, takimi jak roztocza kurzu, pyłki roślin, sierść i pleśń, a także wdychanie dymu tytoniowego lub drażniących oparów. U niektórych chorych do napadu dochodzi również w wyniku ekspozycji na silny zapach. Ponadto do nasilenia objawów chorobowych może dojść na skutek kontaktu ze spalinami samochodowymi. Oznacza to, że astmatycy potrzebują czystego powietrza. Niestety, uniknięcie kontaktu z zanieczyszczeniami jest bardzo trudne, ponieważ nieustannie napływają one do wnętrza budynku wraz z powietrzem. W najgorszej sytuacji są osoby mieszkające w pobliżu ruchliwych ulic oraz skupisk roślinności takich jak lasy czy parki.

Sposób działania oczyszczacza powietrza

Oczyszczacz to urządzenie wyposażone w filtry odpowiedzialne za usuwanie zanieczyszczeń z zasysanego przez wentylator powietrza.

Skuteczność oczyszczania uzależniona jest od rodzaju filtrów wykorzystywanych przez urządzenie oraz od jego wydajności. Astmatykom potrzebne są oczyszczacze z filtrami węglowymi i HEPA, gdyż wyłącznie wspólna praca tych dwóch elementów pozwala na usunięcie z powietrza wszystkich zanieczyszczeń, mogących nasilić objawy choroby. Technologia HEPA oczyszcza powietrze z alergenów wziewnych, czyli z pyłków, sierści, pleśni i roztoczy, a także eliminuje groźne dla każdego człowieka pyły zawieszone, natomiast węgiel aktywny pochłania zanieczyszczenia gazowe, czyli m.in. tlenki siarki i azotu obecne w spalinach samochodowych oraz dym tytoniowy.

Oprócz posiadania odpowiednich filtrów oczyszczacz dla astmatyka musi wyróżniać się wydajnością, o której świadczy CADR albo maksymalny przepływ powietrza, a także cichą pracą, która zagwarantuje możliwość usuwania zanieczyszczeń nocą bez zakłócania snu. Ponadto warto zwrócić uwagę na funkcję oczyszczacza oraz sposób sterowania. Dla alergików i astmatyków najlepszą propozycję stanowią urządzenia z trybem automatycznym. Po uruchomieniu go sprzęt samodzielne kontroluje stan powietrza i dostosowuje parametry oczyszczania do aktualnych potrzeb, co ogranicza ryzyko kontaktu z zanieczyszczeniami. Idealnym rozwiązaniem są oczyszczacze sterowane mobilnie, które pozwalają użytkownikowi na zmianę ustawień urządzenia w dowolnym miejscu i czasie. W tej grupie znajdują się oczyszczacze Xiaomi wyposażone w filtr węglowy oraz filtr HEPA. Na stronie www.ranking-oczyszczaczy.pl można przeczytać recenzję ekspertów oraz użytkowników tych oczyszczaczy. Do kontroli ich pracy służy aplikacja Xiaomi Mi Home.

Aby oczyszczacz dobrze spełniał swoją funkcję, należy pamiętać o wymianie umieszczonych w nim filtrów, ponieważ zarówno filtr węglowy, jak i HEPA mają ograniczoną żywotność. Warto zaznaczyć, że dobre oczyszczacze są wyposażone we wskaźniki stanu filtrów, dlatego informują użytkownika o ich zużyciu.

Profilaktyka chorób układu oddechowego

Układ oddechowy z powodu swojej funkcji jest szczególnie narażony na kontakt z chorobotwórczymi substancjami. Niektóre schorzenia znacząco obniżają komfort życia człowieka, natomiast inne mogą doprowadzić nawet do śmierci. Warto zatem stosować się do zasad, które pozwalają ograniczyć ryzyko chorób dróg i narządów oddechowych. Więcej porad można znaleźć w artykule Jak wybrać oczyszczacz powietrza dla alergików?

Unikanie czynnego i biernego palenia

Jedną z głównych przyczyn chorób układu oddechowego jest palenie tytoniu. Dym tytoniowy uszkadza błonę śluzową krtani, wywołując przewlekłe zapalenie tego narządu. Upośledza także czynność rzęsek w nabłonku oskrzeli, odpowiedzialnych za usuwanie zanieczyszczeń pobieranych wraz ze wdychanym powietrzem. Oprócz tego prowadzi do przerostu gruczołów śluzowych w śluzówce oskrzeli, czego efektem jest zwiększenie ilości wydzielanego śluzu. To właśnie dlatego palacze mają problem z kaszlem i odkrztuszaniem plwociny, zwłaszcza rano. Kolejnym skutkiem palenia jest szybsze starzenie się płuc. U niepalących FEV1 (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa) obniża się w tempie 30 ml/rok, podczas gdy u palaczy jest to aż 60-80 ml/rok.

Na liście chorób spowodowanych paleniem znajdują się nowotwór krtani, płuc, jamy ustnej i gardła, niewydolność oddechowa oraz rozedma płuc. Niestety, osoby niepalące także nie mogą czuć się w pełni bezpieczne. W Stanach Zjednoczonych każdego roku dochodzi do 3000 zgonów spowodowanych biernym paleniem. Oznacza to, że w ramach profilaktyki układu oddechowego trzeba także unikać przebywania w pobliżu osób palących.

Ochrona przed zanieczyszczeniami obecnymi w powietrzu

Drugim zagrożeniem są zanieczyszczenia obecne w powietrzu, które wytwarzają się na skutek nieefektywnego spalania paliw, w tym węgla kamiennego, drewna i benzyny. To niedobra informacja dla mieszkańców Polski, gdyż zgodnie z informacjami zgromadzonymi przez WHO stan powietrza w wielu polskich miastach jest zły. Smog złożony jest z substancji, których cząsteczki mają mikroskopijne rozmiary, dlatego z łatwością przenikają do organizmu człowieka wraz ze wdychanym tlenem. Efektem ich obecności mogą być nowotwory, niewydolność oddechowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc, przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz nasilenie objawów astmy.

W jaki sposób chronić się przed smogiem? Wewnątrz budynków nieocenioną pomoc stanowią oczyszczacze powietrza wyposażone w filtr HEPA i węgiel aktywny. Technologia HEPA usuwa pyły zawieszone, natomiast filtr węglowy oczyszcza powietrze ze szkodliwych gazów. Oczyszczacz z filtrem HEPA eliminuje też część bakterii i wirusów, ale nie wszystkie, tak więc nie należy traktować urządzenia jako ochrony przed wirusowymi i bakteryjnymi schorzeniami układu oddechowego.

Filtry węglowy i HEPA znajdują się również w dobrych maskach antysmogowych, które warto nosić podczas pobytu na zewnątrz, jeżeli poziom zanieczyszczeń w powietrzu przekracza dopuszczalne normy.

Oczywiście, ważne jest także wspieranie działań ukierunkowanych na poprawę jakości powietrza. Spalanie śmieci, korzystanie ze starego kotła (tak zwanego kopciucha), ogrzewanie domu miałem węglowym i nieprzestrzeganie zasad ekologicznej jazdy samochodem to błędy, których konsekwencjami mogą być choroby układu oddechowego, prowadzące nawet do śmierci.

Aktywność fizyczna

O zdrowie układu oddechowego można zadbać także poprzez prowadzenie aktywnego trybu życia. Regularne uprawianie sportu zwiększa pojemność płuc, a także poprawia ogólną wytrzymałość organizmu. Rodzaj aktywności fizycznej musi być dostosowany do stanu zdrowia, a także do własnych upodobań, ponieważ sport powinien sprawiać przyjemność. Warto jednak zaznaczyć, że w smogowe dni ruch na powietrzu jest niewskazany. W trakcie aktywności fizycznej organizm pobiera więcej tlenu, a co za tym idzie – dostaje się do niego więcej zanieczyszczeń. Jeżeli ktoś nie może powstrzymać się od biegania czy wycieczek rowerowych, to należy zaopatrzyć się w odpowiednią maskę antysmogową. Obecne w niej filtry oczyszczają wdychane powietrze zanim trafi ono do dróg oddechowych.

Badania profilaktyczne

Wysoka śmiertelność wśród osób leczących się na nowotwory układu oddechowego wynika głównie z późnego wykrywania chorób. Niektóre rodzaje nowotworów, w tym rak płuca przez długi czas nie dają żadnych objawów, dlatego wielu pacjentów zgłasza się do lekarza dopiero wtedy, gdy jest już za późno na skuteczne leczenie. Wielu tragedii można byłoby uniknąć dzięki regularnemu wykonywaniu badań profilaktycznych. Są one szczególnie ważne w przypadku osób o podwyższonym ryzyku zachorowania, np. obciążonych genetycznie albo palących papierosy. Najbardziej narażeni na choroby układu oddechowego oprócz zwykłego badania rentgenowskiego powinny wykonywać także badania spirometryczne, które pozwalają ocenić stopień czynności i upośledzenia płuc oraz stwierdzić czy obecne w nich zmiany są odwracalne. Badania te są w stanie wykryć zmiany na bardzo wczesnym etapie, co oznacza wysoką szansę wyleczenia.