Chorób nerek jest wiele, podobnie, jak przyczyn ich powstania i obrazu klinicznego. Niektóre choroby nerek przez długi czas nie dają żadnych objawów. Powodują jednak nieodwracalne uszkodzenie tego narządu, nawet zagrażające życiu. Problem dotyka miliony osób.
Zapalenie nerek
Ostre kłębuszkowe zapalenie nerek rozwija się często po przebytym zakażeniu górnych dróg oddechowych – po anginie, grypie. Objawy nie są jednoznaczne. Zwykle 2-3 tygodnie po infekcji pojawiają się obrzęki, krwiomocz oraz nadciśnienie tętnicze. Mogą również wystąpić bóle brzucha, głowy, ogólne osłabienie, temperatura. Gdy towarzyszy tej chorobie pogorszenie funkcji nerek, może wystąpić skąpe oddawanie moczu. Jeśli zostanie wprowadzone odpowiednie leczenie, można uniknąć powikłań i trwałego uszkodzenia nerek. Analiza moczu rozpoznaje obecność krwinek czerwonych, białka i wałeczków, co pozwala zdiagnozować chorobę w jej początkach.
Kiedy mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem nerek, choroba może trwać latami. Nie daje specjalnych objawów, a stopniowo i skutecznie niszczy nerki. Często wykryta zostaje przypadkowo, podczas badania moczu.
W przypadku odmiedniczkowego, ostrego zapalenia nerek głównym winowajcą są bakterie. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą wstępującą. Przenoszeniu się bakterii na drogi moczowe sprzyja bliskość anatomiczna końcowego odcinka jelita grubego i narządów płciowych. Najpopularniejszym patogenem jest bakteria Escherichia coli (pałeczka okrężnicy). Zakażenie wywołują też inne drobnoustroje, jak mikoplazmy, chlamydie, pierwotniaki i grzyby chorobotwórcze. Rozwojowi infekcji sprzyja obniżona odporność organizmu, cukrzyca, wady anatomiczne w budowie układu moczowego, a także stany, w których utrudniony jest odpływ moczu, np. w czasie ciąży, przy kamicy nerkowej, przeroście prostaty. Przyczynę ustala się wstępnie w oparciu o badania laboratoryjne. W przypadku infekcji, w moczu zwiększona jest liczba krwinek białych, pojawia się białko, czasem krwinkomocz.
Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie, trwające przez kilka miesięcy a nawet lat, prowadzi stopniowo do zniszczenia miąższu nerek. Jest jedną z głównych przyczyn przewlekłej niewydolności nerek.
Przewlekła niewydolność nerek
Rozwija się w przebiegu przewlekłej choroby nerek. Jej stan końcowy nazywany jest mocznicą lub uremią. Parametrem służącym do wczesnego wykrywania przewlekłej niewydolności nerek jest obliczanie GFR (filtracji kłębuszkowej) obrazującej działalność wydalniczą nerek. Obniżenie stopnia filtracji (GFR) poniżej 60ml/min/1,73m2 świadczy o pojawieniu się zespołu chorobowego nazywanego przewlekłą niewydolnością nerek. Jest to najczęściej nieodwracalne, postępujące uszkodzenie nerek z upośledzeniem ich funkcjonowania.
Objawy przewlekłej niewydolności rozwijają się w następstwie zaburzeń czynności wydalniczych i metabolicznych nerek. Objawy początkowe mogą zależeć od podstawowej choroby uszkadzającej nerki, ale najczęściej jest to kłębuszkowe zapalenie nerek, cukrzycowa choroba nerek, śródmiąższowe zapalenia nerek, nadciśnienie tętnicze, uropatie zaporowe (w przebiegu kamicy, wad układu moczowego) czy choroby uwarunkowane genetycznie. Objawy takie jak: ogólne osłabienie, anemia, obrzęki, zaburzenia koncentracji, drętwienie kończyn, kurcze mięśni, zaburzenia miesiączkowania, pojawiają się dopiero wtedy, gdy zostanie zniszczone około 80% miąższu nerek. W rozwiniętej mocznicy (ostatnie stadium przewlekłej niewydolności nerek) mogą występować objawy ze strony przewodu pokarmowego: czkawka, nudności, wymioty, biegunki i zaparcia, również nadciśnienie tętnicze i niewydolność krążenia. Przebieg kliniczny mocznicy wikła się często z zakażeniami bakteryjnymi – zapalenie płuc – i niebakteryjnymi stanami zapalnymi – zapalenie trzustki. Jest to stan bardzo niebezpieczny i w zasadzie kwalifikuje się do dializy i/lub przeszczepu nerki.
Torbiel nerki
To nowotwór łagodny, który zazwyczaj nie daje szczególnych dolegliwości. Przyczyny jego powstania nie są do końca znane. Zmiany wykrywane są najczęściej poprzez badanie ultrasonograficzne. W zależności od rozmiarów, obrazu ultrasonograficznego zwykle urolodzy kwalifikują do zabiegu chirurgicznego torbiele dużych rozmiarów lub zawierające „podejrzaną” treść. Najczęściej leczy się je zachowawczo, pod stałą kontrolą USG. Czasem korzystne jest jej nakłucie i opróżnienie z jednoczasową obliteracją.
Rak nerki
Wśród głównych czynników zachorowania wymienia się uwarunkowania środowiskowe – narażenia na działanie substancji chemicznych, palenie papierosów ale też zależności genetyczne i hormonalne.
Nowotwór przeważnie rozwija się bezobjawowo, a guz nie jest wyczuwalny przez powłoki. Wykrywa się go najczęściej przypadkowo podczas badani ultrasonograficznego. U niektórych chorych, w zależności od stopnia rozwoju choroby, pojawia się krwiomocz, stany podgorączkowe, niedokrwistość, podwyższone ciśnienie tętnicze, spadek masy ciała. Dolegliwości bólowe mogą pojawić się wówczas, gdy guz osiągnie znaczne rozmiary.
Kamica nerkowa
Może być przez wiele lat bezobjawowa, często dowiadujemy się o niej dopiero gdy wywołuje bardzo silny ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący do dolnej części brzucha, z parciem na pęcherz – kolkę nerkową. Objawy występują dopiero wtedy, gdy nagromadzony piasek lub kamień przesuwa się do ujścia nerki i moczowodu lub odblokowuje wypływ moczu z miedniczki nerkowej lub moczowodu. Chorobę można wcześniej zdiagnozować przy pomocy badania USG. W przypadku mniejszych kamieni można je wydalić naturalnie z moczem, stosując środki zalecane przez lekarza. Przy dużych kamieniach konieczny bywa zabieg operacyjny.
W laboratorium Luxmed wykonasz badania w kierunku chorób nerek pojedynczo lub w pakiecie. Zapraszamy również na konsultacje do poradni nefrologicznej i urologicznej oraz na badania USG do pracowni ogólnej.
—
Artykuł: Joanna Baj
Konsultacja medyczna: dr n. med. Andrzej Swatowski
Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl