Kremy i mleczka to kosmetyki, które znajdują zastosowanie w pielęgnacji naszej skóry niemal codziennie.
Produkty te często mają różne przeznaczenie,łączy je jednak jedno – z fizykochemicznego punktu
widzenia wszystkie stanowią emulsję. Czym jest więc emulsja?
Emulsja
Emulsja jest mieszaniną dwóch nie rozpuszczających się w sobie cieczy. Jedna z cieczy tworzy fazę ciągłą, w której
rozproszona jest w postaci mikroskopijnych kuleczek druga faza zwana rozproszoną.
Jak już jednak wspomniałam obie fazy nie rozpuszczają się w sobie i po wstrząśnięciu bardzo szybko ulegają rozdzieleniu.
Czytelnikowi polecam tu szybki domowy eksperyment – wlejmy do słoika 100 ml wody i 100 ml oleju, potrząsajmy
mocno przez chwilę i odstawmy. Co obserwujemy? Następuje bardzo szybkie rozdzielenie się fazy wodnej i olejowej.
Jak jest więc możliwe, że w kosmetyce otrzymujemy układy względnie stabilne?
Na granicy faz woda/olej występuje tzw. napięcie powierzchniowe. W celu utworzenia stabilnej emulsji napięcie
powierzchniowe na granicy faz musi zostać obniżone. Do układu zawierającego olej i wodę należy więc dodać
odpowiednią substancję powierzchniowo czynną – emulgator. Cząstki emulgatora zmieniają charakter oddziaływań
międzycząsteczkowych na granicy pomiędzy dwoma fazami obniżając napięcie powierzchniowe. Obecność dobrze dobranego
emulgatora jest warunkiem koniecznym do powstania stabilnej emulsji.
Emulsje typu O/W i W/O
Większość emulsyjnych układów kosmetycznych to emulsje typu olej w wodzie (O/W) i woda w oleju (W/O). Emulsja
typu O/W to taki układ, w którym fazę ciągłą stanowi woda, a rozproszoną – faza olejowa. Emulsja typu W/O stanowi
układ odwrotny. Warto zwrócić uwagę na fakt, że rodzaj emulsji, która powstaje
zależy przede wszystkim od właściwości emulgatora, a nie od ilości obydwu faz. Istnieją emulsje zawierające tylko
kilkanaście procent objętościowych fazy ciągłej. Zarówno emulsje typu olej w wodzie jak i woda w oleju
są powszechnie stosowanymi układami w kosmetyce. Większość kremów stosowanych w codziennej pielęgnacji
skóry to układy tego typu. Istnieje jednak także inny typ emulsji – tzw. emulsje wielokrotne.
Emulsje wielokrotne
Innym typem emulsji, który znalazł szczególne zastosowanie w kosmetyce jest emulsja wielokrotna. Tego rodzaju układy
znane są już od kilkudziesięciu lat, lecz dopiero w ostatnich latach można zaobserwować szczególne zainteresowanie
emulsjami wielokrotnymi.
Emulsje wielokrotne nazywane są także emulsjami potrójnymi. W rzeczywistości można by powiedzieć, że są to układy
złożone z dwóch emulsji, w których fazą ciągłą dla jednej emulsji jest woda, a dla drugiej faza olejowa. Są to układy
dużo bardziej skomplikowane niż emulsje typu O/W i W/O, a ich wytworzenie wymaga dużo bardziej zaawansowanych
technologii. Bardzo istotny jest dobór odpowiedniego emulgatora i właściwa stabilizacja tego typu emulsji.
Wśród emulsji wielokrotnych istnieją układy typu W/O/W i O/W/O. Emulsje typu W/O/W zawierają emulsję typu
W/O rozproszoną w fazie wodnej. Są to niewielkie kropelki wody, które zostały rozproszone w większych kroplach fazy
olejowej, natomiast faza olejowa rozproszona jest w fazie wodnej.
Emulsje typu O/W/O stanowią układ odwrotny – tutaj emulsja typu O/W rozproszona jest w fazie olejowej.
Ze względu na swoje wyjątkowe własności emulsje wielokrotne znalazły szczególne zastosowanie we współczesnej
kosmetyce. Stwarzają one szerokie spektrum możliwości, które nie są możliwe do osiągnięcia przy zastosowaniu klasycznych
emulsji typu woda w oleju lub olej w wodzie. Zastosowanie emulsji wielokrotnych umożliwia bardzo często
wprowadzenie obok siebie dwóch niekompatybilnych substancji. W przypadku emulsji typu W/O/W faza olejowa
tworzy swoistego rodzaju membranę olejową pomiędzy obiema częściami fazy wodnej – membrana ta izoluje od siebie
substancje, które w innych warunkach mogłyby ze sobą reagować.
Taka struktura emulsji umożliwia także kontrolę szybkości uwalniania z kosmetyku substancji aktywnych. Wewnątrz
emulsji typu W/O/W znajdują się krople rozproszonej fazy wodnej, w których umieścić można substancje biologicznie
czynne. Po uszkodzeniu membrany olejowej substancja czynna przedostaje się z fazy wodnej wewnętrznej do fazy
wodnej zewnętrznej. Również dyfuzja tej substancji z kropel wewnętrznej fazy wodnej do zewnętrznej wodnej fazy ciągłej
prowadzi do jej uwolnienia. Stopniowe uwalnianie substancji aktywnych z kosmetyku
może mieć jeszcze inną zaletę – znacznie zmniejsza ono ryzyko podrażnienia skóry, które występuje, gdy substancje
czynne uwolnione są jednocześnie. Emulsje wielokrotne stwarzają również możliwość przedłużenia
nawilżającego działania kosmetyku. W celu osiągnięcia takiego efektu należy w kroplach wewnętrznej fazy wodnej
umieścić związek o charakterze higroskopijnym, który uwolniony zostanie dopiero po upływie określonego czasu.
Zalety emulsji wielokrotnej
Produktami A.T.W. o strukturze emulsji wielokrotnej są Krem Trójfazowy na dzień i Krem Trójfazowy na noc z linii A.T.W.
Terapie Urody. Produkty te, dzięki zawartym substancjom aktywnym spowalniają procesy starzenia skóry, wspomagają
jej regenerację, działają uelastyczniająco i wzmacniająco. Dzięki temu, że stanowią one emulsje wielokrotne substancje
aktywne w nich zawarte mogą być uwalniane stopniowo, oddziałując na naszą skórę przez dłuższy czas. Krem trójfazowy
na noc to emulsja typu O/W/O – jej struktura pozwala chronić nietrwałą witaminę C zawartą w kosmetyku przed
procesem utleniania.
Dzięki zastosowaniu emulsji wielokrotnej produkty te wykazują wielokierunkowe działanie, które
potwierdzone zostało odpowiednimi badaniami.
dr inż. Anna Oborska
Źródło – Biuletyn ATW 10-11/2004